Chìa Khóa Lãnh Đạo Đột Phá: Phẩm Chất Cần Có Để Dẫn Dắt Kinh Tế Tương Lai

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ, những mô hình kinh tế truyền thống dường như không còn đủ sức để đối phó với những thách thức mới.

Chúng ta đang chứng kiến sự trỗi dậy của các mô hình kinh tế thay thế như kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ hay Web3, đòi hỏi một tư duy lãnh đạo hoàn toàn khác biệt.

Cá nhân tôi khi tiếp xúc với nhiều startup trong lĩnh vực này, tôi nhận ra rằng người dẫn dắt cần nhiều hơn là chỉ lợi nhuận, họ phải có tầm nhìn sâu rộng về giá trị bền vững và tác động xã hội.

Những phẩm chất lãnh đạo mới này sẽ định hình tương lai của chúng ta, chứ không còn là câu chuyện về quyền lực tập trung hay mệnh lệnh từ trên xuống. Không còn là câu chuyện về quyền lực tập trung hay mệnh lệnh từ trên xuống, lãnh đạo trong kỷ nguyên kinh tế mới đòi hỏi sự linh hoạt, khả năng kết nối và tầm nhìn sâu rộng về giá trị xã hội.

Tôi từng chứng kiến nhiều startup thành công ở Việt Nam, họ không chỉ tập trung vào lợi nhuận mà còn đặt yếu tố bền vững và cộng đồng lên hàng đầu – đó chính là điểm khác biệt cốt lõi.

Một ví dụ điển hình là mô hình kinh tế tuần hoàn đang ngày càng được chú trọng, nơi mà người lãnh đạo phải là người có khả năng nhìn nhận chuỗi giá trị từ nguyên liệu đến tái chế, chứ không chỉ đơn thuần là sản xuất và tiêu thụ.

Điều này đòi hỏi sự đồng cảm, khả năng hợp tác không biên giới và cả sự kiên cường trước những rào cản truyền thống. Hơn nữa, với sự bùng nổ của AI và blockchain, tôi tin rằng người lãnh đạo tương lai còn phải là người có thể dẫn dắt đội ngũ thích nghi với công nghệ, biến đổi dữ liệu thành hành động có ý nghĩa, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và đạo đức trong mọi hoạt động.

Những người thủ lĩnh này cần phải phá bỏ rào cản tư duy cũ, tiên phong trong việc tạo ra giá trị bền vững cho cả doanh nghiệp và xã hội. Điều này đã được nhiều chuyên gia nhận định và cũng là xu hướng được dự báo sẽ chi phối cục diện kinh tế trong những năm tới.

Dù có vẻ phức tạp, nhưng thực tế, sự chuyển đổi này mang lại vô vàn cơ hội cho những ai sẵn sàng học hỏi và thay đổi. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn dưới đây!

Tầm Nhìn Chiến Lược cho Nền Kinh Tế Tuần Hoàn

Nền kinh tế tuần hoàn không chỉ là một khái niệm thời thượng, mà nó đang dần trở thành kim chỉ nam cho sự phát triển bền vững của nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới, và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Tôi nhớ có lần đến thăm một doanh nghiệp tái chế nhựa ở Đồng Nai, tôi thực sự ấn tượng với cách họ không chỉ nhìn vào lợi nhuận mà còn là cả một chu trình sống của sản phẩm, từ thu gom, phân loại, tái chế đến việc tạo ra sản phẩm mới từ vật liệu tái chế. Người lãnh đạo trong mô hình này phải có một tầm nhìn vượt ra ngoài ranh giới sản xuất và tiêu thụ truyền thống, họ phải nhìn thấy toàn bộ vòng đời của sản phẩm, từ nguyên liệu đầu vào, quá trình sản xuất, sử dụng, cho đến tái sử dụng, tái chế, và thậm chí là phân hủy sinh học. Điều này đòi hỏi khả năng tư duy hệ thống phức tạp, khả năng nhận diện các điểm tắc nghẽn và cơ hội trong chuỗi giá trị, cũng như sự nhạy bén trong việc áp dụng các công nghệ mới để tối ưu hóa quy trình. Người dẫn dắt cần phải có niềm tin vững chắc vào giá trị của việc giảm thiểu rác thải, tái sử dụng tài nguyên, và giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường, đồng thời thuyết phục các bên liên quan, từ nhà cung cấp đến khách hàng, cùng tham gia vào vòng tuần hoàn này. Đây thực sự là một cuộc cách mạng trong tư duy quản lý, nơi mà sự sáng tạo và trách nhiệm xã hội phải song hành cùng hiệu quả kinh tế.

1. Từ Sản Xuất Đến Tái Chế: Tư Duy Liên Kết Chuỗi Giá Trị

Trong nền kinh tế tuần hoàn, người lãnh đạo không còn chỉ quan tâm đến hiệu quả sản xuất tức thời mà phải mở rộng tầm nhìn ra toàn bộ chuỗi giá trị. Điều này có nghĩa là phải hiểu rõ nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất của đối tác, hành vi sử dụng của khách hàng và cả phương án xử lý cuối vòng đời của sản phẩm. Tôi đã chứng kiến nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp thành công ở Việt Nam khi họ áp dụng tư duy này, ví dụ như các thương hiệu thời trang bền vững sử dụng vật liệu tái chế hoặc các công ty bao bì sinh học. Họ không chỉ bán sản phẩm, mà còn “bán” một giải pháp toàn diện, từ khâu thiết kế sản phẩm để dễ dàng tái chế, đến việc xây dựng hệ thống thu gom sau sử dụng. Người lãnh đạo cần phải là người có khả năng điều phối, hợp tác với nhiều đối tác khác nhau – từ nhà cung cấp, đối tác sản xuất, đến các đơn vị logistics và tái chế – để tạo thành một hệ sinh thái tuần hoàn thực sự hiệu quả. Đây là một thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để tạo ra những giá trị bền vững và khác biệt hóa trên thị trường.

2. Hợp Tác Liên Ngành và Vượt Qua Rào Cản Cũ

Kinh tế tuần hoàn đòi hỏi sự hợp tác chưa từng có giữa các ngành nghề tưởng chừng không liên quan. Một nhà lãnh đạo tài ba phải có khả năng nhìn thấy những điểm giao thoa và cơ hội hợp tác giữa các lĩnh vực như công nghệ thông tin, công nghiệp sản xuất, nông nghiệp và cả dịch vụ. Tôi đã thấy nhiều dự án thành công khi các doanh nghiệp sẵn sàng phá bỏ những rào cản tư duy cũ kỹ, không còn chỉ nhìn vào cạnh tranh mà tập trung vào hợp tác để cùng giải quyết vấn đề rác thải hay thiếu hụt tài nguyên. Ví dụ, một doanh nghiệp sản xuất gạch có thể hợp tác với một nhà máy nhiệt điện để sử dụng tro bay làm nguyên liệu, hoặc một công ty thực phẩm hợp tác với một trang trại để biến chất thải hữu cơ thành phân bón. Đây không chỉ là câu chuyện về lợi nhuận mà còn là về trách nhiệm cộng đồng và sự phát triển bền vững cho cả xã hội. Người lãnh đạo phải là người có khả năng xây dựng niềm tin, thúc đẩy sự minh bạch và tạo ra một môi trường mà mọi đối tác đều cảm thấy mình là một phần quan trọng của giải pháp.

Khả Năng Kết Nối và Xây Dựng Cộng Đồng trong Kinh Tế Chia Sẻ

Kinh tế chia sẻ, với những cái tên quen thuộc như Grab, Airbnb hay các nền tảng cho thuê xe máy ở Việt Nam, đã thay đổi cách chúng ta tiêu dùng và tương tác. Người lãnh đạo trong lĩnh vực này không chỉ quản lý một doanh nghiệp mà còn phải là kiến trúc sư của một cộng đồng. Tôi từng chứng kiến khi Grab hay Gojek mới vào Việt Nam, họ không chỉ tập trung vào việc tuyển dụng tài xế hay thu hút khách hàng, mà họ còn phải xây dựng một hệ thống niềm tin, nơi người dùng cảm thấy an toàn khi sử dụng dịch vụ và đối tác cung cấp dịch vụ cảm thấy được trân trọng. Điều này đòi hỏi một sự nhạy bén đặc biệt trong việc hiểu tâm lý người dùng và đối tác, khả năng giải quyết xung đột, và đặc biệt là xây dựng một văn hóa nền tảng minh bạch và công bằng. Người dẫn dắt phải biết cách tạo ra một môi trường mà ở đó mọi người đều cảm thấy có giá trị, được lắng nghe và có tiếng nói. Đó không chỉ là câu chuyện về công nghệ hay thuật toán, mà còn là về khả năng kết nối con người với con người, xây dựng lòng tin và sự gắn kết trong một hệ sinh thái rộng lớn và đôi khi rất phân mảnh.

1. Xây Dựng Niềm Tin và Nền Tảng Hợp Tác

Trong kinh tế chia sẻ, niềm tin là tài sản quý giá nhất. Người lãnh đạo phải là người tiên phong trong việc xây dựng các cơ chế để đảm bảo sự minh bạch và trách nhiệm giải trình. Tôi nghĩ rằng, việc xây dựng hệ thống đánh giá, phản hồi hai chiều, hay các cơ chế bảo vệ người dùng và đối tác là cực kỳ quan trọng. Ví dụ, việc Grab hay Be tích hợp tính năng chia sẻ hành trình, tổng đài hỗ trợ 24/7 đã giúp gia tăng niềm tin cho người dùng Việt Nam. Lãnh đạo cần phải có tầm nhìn để không chỉ giải quyết các vấn đề phát sinh mà còn phải chủ động phòng ngừa, xây dựng các chính sách rõ ràng và công bằng. Điều này không hề dễ dàng vì đòi hỏi sự cân bằng giữa lợi ích của người dùng, đối tác cung cấp dịch vụ và chính nền tảng. Khả năng thấu cảm và đặt mình vào vị trí của các bên để hiểu được những lo ngại và mong muốn của họ là yếu tố then chốt để xây dựng một nền tảng hợp tác vững chắc.

2. Từ Người Dùng Đến Đối Tác: Sức Mạnh của Cộng Đồng

Một điều mà tôi thực sự tâm đắc khi quan sát sự phát triển của kinh tế chia sẻ ở Việt Nam, đó là cách các nền tảng này đã biến người dùng thành đối tác và ngược lại. Những người lãnh đạo thành công là những người nhận ra rằng sức mạnh thực sự nằm ở cộng đồng mà họ xây dựng. Họ không chỉ cung cấp một dịch vụ, mà còn tạo ra cơ hội kiếm tiền, cơ hội kết nối xã hội cho hàng triệu người. Tôi từng trò chuyện với một bác tài xế công nghệ ở Sài Gòn, bác ấy nói rằng, ngoài thu nhập, bác còn cảm thấy mình là một phần của “gia đình” Grab, có bạn bè đồng nghiệp, có các hoạt động cộng đồng. Điều này thể hiện rằng, người lãnh đạo phải biết cách nuôi dưỡng và phát triển cộng đồng này, không chỉ thông qua các chương trình khuyến mãi mà còn bằng cách tạo ra một môi trường tôn trọng, lắng nghe và trao quyền. Việc tổ chức các buổi gặp mặt, hội thảo, hay các chương trình hỗ trợ cho đối tác là cách tuyệt vời để duy trì sự gắn kết và lòng trung thành, biến họ thành những người ủng hộ nhiệt thành nhất cho nền tảng.

Dẫn Dắt Trong Kỷ Nguyên Web3 và Công Nghệ Sáng Tạo

Với sự bùng nổ của Blockchain, AI và các công nghệ phi tập trung, Web3 đang mở ra một kỷ nguyên mới của Internet, nơi mà quyền kiểm soát được trả về tay người dùng. Tôi từng tham gia một hội thảo về Blockchain ở TP.HCM và nhận ra rằng, những người thực sự dẫn dắt lĩnh vực này không chỉ hiểu về code hay thuật toán mà còn về cách công nghệ này có thể định hình lại quyền sở hữu, sự minh bạch và tương tác xã hội. Lãnh đạo trong kỷ nguyên Web3 đòi hỏi một tư duy hoàn toàn khác biệt: sẵn sàng từ bỏ quyền lực tập trung, tin tưởng vào sự phi tập trung, và đặt giá trị cộng đồng lên hàng đầu. Họ phải là người có khả năng hiểu sâu sắc về công nghệ nhưng đồng thời cũng phải là người có tầm nhìn chiến lược về cách công nghệ đó có thể tạo ra những mô hình kinh doanh mới, giải quyết các vấn đề xã hội một cách minh bạch và công bằng hơn. Điều này bao gồm việc hiểu về các tokenomics, DAO (Tổ chức Tự trị Phi tập trung), NFT, và cách chúng có thể được áp dụng để tạo ra giá trị thực cho người dùng và cộng đồng. Một thách thức lớn là làm sao để vừa đổi mới công nghệ, vừa đảm bảo tính bảo mật và trải nghiệm người dùng thân thiện, đặc biệt là khi công nghệ này còn khá mới mẻ đối với đại đa số công chúng Việt Nam.

1. Thích Nghi Với Công Nghệ Mới và Dữ Liệu Lớn

Công nghệ không ngừng phát triển, và người lãnh đạo phải là người không ngừng học hỏi và thích nghi. Trong kỷ nguyên Web3, điều này càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Tôi tin rằng, khả năng nắm bắt nhanh chóng các xu hướng công nghệ mới như AI tạo sinh, Blockchain, điện toán lượng tử, và biết cách áp dụng chúng vào thực tiễn kinh doanh là yếu tố sống còn. Hơn nữa, với khối lượng dữ liệu khổng lồ được tạo ra mỗi ngày, người lãnh đạo phải có khả năng biến dữ liệu thô thành những thông tin có ý nghĩa, từ đó đưa ra quyết định chính xác. Điều này không có nghĩa là người lãnh đạo phải là một chuyên gia lập trình, nhưng họ cần có đủ kiến thức để hiểu được tiềm năng và hạn chế của công nghệ, đồng thời biết cách đặt ra những câu hỏi đúng để khai thác tối đa giá trị từ dữ liệu và công nghệ. Khả năng xây dựng một đội ngũ đa năng, kết hợp giữa các chuyên gia công nghệ và chuyên gia kinh doanh là cực kỳ quan trọng để thành công trong bối cảnh này.

2. Đạo Đức và Minh Bạch Trong Thời Đại Kỹ Thuật Số

Một trong những đặc trưng nổi bật của Web3 là tính minh bạch và phi tập trung. Người lãnh đạo trong lĩnh vực này phải đề cao các giá trị đạo đức và sự minh bạch trong mọi hoạt động. Tôi nghĩ rằng, với sự phát triển của công nghệ Blockchain, mọi giao dịch đều được ghi lại và công khai, điều này đòi hỏi người lãnh đạo phải hành động một cách chính trực hơn bao giờ hết. Vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân, chống lại các hành vi lạm dụng thông tin, hay đảm bảo sự công bằng trong các thuật toán AI là những thách thức đạo đức lớn. Người lãnh đạo cần phải là người có tầm nhìn xa, xây dựng một văn hóa doanh nghiệp mà ở đó, đạo đức và sự minh bạch không chỉ là khẩu hiệu mà là kim chỉ nam cho mọi quyết định. Điều này đặc biệt quan trọng ở Việt Nam, nơi mà sự tin tưởng của công chúng vào các nền tảng kỹ thuật số vẫn đang trong quá trình xây dựng.

Đề Cao Giá Trị Bền Vững và Tác Động Xã Hội

Trong bối cảnh thế giới đối mặt với biến đổi khí hậu và bất bình đẳng xã hội, người lãnh đạo không thể chỉ đơn thuần chạy theo lợi nhuận mà phải đặt giá trị bền vững và tác động xã hội lên hàng đầu. Cá nhân tôi từng chứng kiến không ít các doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam, dù quy mô có thể chưa lớn, nhưng tầm ảnh hưởng của họ lại rất đáng kể vì họ đặt mục tiêu giải quyết một vấn đề xã hội hoặc môi trường cụ thể. Ví dụ, một doanh nghiệp sản xuất thủ công mỹ nghệ giúp đỡ người khuyết tật, hay một dự án làm sạch môi trường biển. Điều này đòi hỏi người lãnh đạo phải có sự thấu cảm sâu sắc, khả năng nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ, và đặc biệt là một tầm nhìn dài hạn vượt ra ngoài các báo cáo tài chính hàng quý. Họ phải biết cách cân bằng giữa mục tiêu kinh doanh và mục tiêu xã hội, thuyết phục các bên liên quan về tầm quan trọng của việc đầu tư vào sự bền vững, ngay cả khi nó không mang lại lợi nhuận tức thì. Đây không còn là một lựa chọn “nên có” mà là một yếu tố “phải có” để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển trong tương lai.

1. Từ Lợi Nhuận Đến Giá Trị Tổng Thể

Tư duy lãnh đạo mới cần chuyển dịch từ việc chỉ tập trung vào lợi nhuận tài chính sang việc tạo ra “giá trị tổng thể” – bao gồm cả giá trị kinh tế, xã hội và môi trường. Tôi nghĩ rằng, điều này đòi hỏi sự thay đổi trong cách đo lường thành công của một doanh nghiệp. Thay vì chỉ nhìn vào doanh thu hay lợi nhuận ròng, người lãnh đạo cần phải quan tâm đến các chỉ số như mức độ hài lòng của nhân viên, tác động môi trường của sản phẩm, hoặc số lượng người được hưởng lợi từ các hoạt động xã hội của doanh nghiệp. Một ví dụ điển hình là các công ty thực phẩm ở Việt Nam đang ngày càng chú trọng đến việc sử dụng nguyên liệu sạch, giảm thiểu chất thải, hoặc hỗ trợ nông dân địa phương. Điều này không chỉ giúp họ xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực mà còn thu hút được thế hệ khách hàng trẻ, những người rất quan tâm đến các vấn đề xã hội và môi trường. Người lãnh đạo cần phải là người tiên phong trong việc tích hợp các mục tiêu bền vững vào chiến lược kinh doanh cốt lõi, chứ không chỉ coi đó là một hoạt động PR hay từ thiện đơn thuần.

2. Lắng Nghe Tiếng Nói Cộng Đồng và Các Bên Liên Quan

Trong thế giới phẳng ngày nay, tiếng nói của cộng đồng và các bên liên quan có sức ảnh hưởng rất lớn. Một người lãnh đạo thông thái sẽ không ngừng lắng nghe và tương tác với các nhóm đối tượng khác nhau: từ nhân viên, khách hàng, nhà cung cấp, đối tác, đến cả các tổ chức phi chính phủ và chính quyền địa phương. Tôi đã thấy nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn khi họ bỏ qua tiếng nói của cộng đồng, dẫn đến các cuộc khủng hoảng truyền thông hoặc mất đi sự ủng hộ của công chúng. Ngược lại, những doanh nghiệp thành công thường là những người chủ động tìm kiếm phản hồi, tham gia vào các diễn đàn xã hội, và sẵn sàng điều chỉnh chiến lược dựa trên những gì họ học hỏi được từ cộng đồng. Khả năng xây dựng mối quan hệ tin cậy, sự minh bạch trong giao tiếp và khả năng thấu hiểu những lo lắng, kỳ vọng của các bên liên quan là chìa khóa để xây dựng một doanh nghiệp có trách nhiệm xã hội và được cộng đồng ủng hộ.

Đặc điểm	Lãnh đạo truyền thống	Lãnh đạo kỷ nguyên kinh tế mới
Trọng tâm chính	Lợi nhuận, thị phần	Giá trị bền vững, tác động xã hội, lợi nhuận
Tư duy tổ chức	Tập trung, phân cấp, kiểm soát	Phi tập trung, linh hoạt, trao quyền
Mối quan hệ	Cạnh tranh, giao dịch	Hợp tác, xây dựng cộng đồng, hệ sinh thái
Khả năng thích ứng	Chậm, ngại thay đổi	Nhanh, chủ động, học hỏi liên tục
Quan điểm về công nghệ	Công cụ hỗ trợ, tự động hóa	Cốt lõi đổi mới, thúc đẩy minh bạch
Quyết định	Từ trên xuống, dựa trên dữ liệu lịch sử	Cộng tác, dựa trên dữ liệu thời gian thực và đạo đức

Xây Dựng Đội Ngũ Linh Hoạt và Khả Năng Hồi Phục

Trong một thế giới đầy biến động như hiện nay, khả năng linh hoạt và hồi phục của đội ngũ là tài sản vô giá mà người lãnh đạo cần phải xây dựng và nuôi dưỡng. Thời điểm dịch bệnh Covid-19 bùng phát đã cho tôi thấy rõ điều này, khi nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam phải thay đổi toàn bộ mô hình hoạt động chỉ trong một thời gian ngắn. Những người lãnh đạo thành công là người biết truyền cảm hứng, trao quyền và chấp nhận rủi ro cùng nhân viên, thay vì chỉ đưa ra mệnh lệnh. Họ tạo ra một môi trường làm việc an toàn về mặt tâm lý, nơi mọi người cảm thấy thoải mái khi đưa ra ý tưởng mới, mắc lỗi và học hỏi từ những sai lầm đó. Điều này bao gồm việc khuyến khích tư duy đổi mới, thử nghiệm và không ngừng cải tiến. Lãnh đạo cần phải hiểu rằng, một đội ngũ linh hoạt không phải là một đội ngũ không có cấu trúc, mà là một đội ngũ có khả năng tự tổ chức, tự điều chỉnh và phản ứng nhanh chóng trước những thay đổi của thị trường và môi trường kinh doanh. Họ là những người không ngại thử nghiệm các phương pháp làm việc mới, từ làm việc từ xa đến các mô hình Agile, nhằm tối ưu hóa hiệu suất và sự sáng tạo của toàn đội.

1. Trao Quyền và Khuyến Khích Sự Sáng Tạo

Một trong những phẩm chất quan trọng nhất của người lãnh đạo trong kỷ nguyên mới là khả năng trao quyền cho đội ngũ. Tôi tin rằng, khi nhân viên được trao quyền tự chủ và trách nhiệm, họ sẽ phát huy tối đa sự sáng tạo và cống hiến. Điều này không có nghĩa là buông lỏng quản lý, mà là tin tưởng vào năng lực của từng cá nhân, tạo điều kiện để họ được thử nghiệm, đưa ra quyết định và học hỏi từ kinh nghiệm của chính mình. Ví dụ, tại một số công ty công nghệ ở TP.HCM, họ khuyến khích nhân viên dành một phần thời gian làm việc để phát triển các dự án cá nhân hoặc ý tưởng mới, bất kể chúng có liên quan trực tiếp đến công việc chính hay không. Đây là một cách tuyệt vời để nuôi dưỡng tư duy sáng tạo và giữ chân nhân tài. Người lãnh đạo cần phải là người hỗ trợ, cố vấn, chứ không phải là người kiểm soát tuyệt đối. Họ cần biết cách lắng nghe những ý tưởng điên rồ nhất, khuyến khích sự khác biệt và biến những thách thức thành cơ hội để đổi mới.

2. Đối Mặt Thử Thách Bằng Tinh Thần Kiên Cường

Thế giới kinh doanh ngày càng trở nên phức tạp và khó đoán. Người lãnh đạo và đội ngũ của họ cần phải có khả năng hồi phục mạnh mẽ sau những thất bại và khó khăn. Tôi đã thấy nhiều startup ở Việt Nam phải đối mặt với những thử thách tưởng chừng không thể vượt qua, từ gọi vốn thất bại đến sự cạnh tranh khốc liệt, nhưng những người kiên cường nhất đã vượt lên và thành công. Điều này không chỉ đến từ sự quyết tâm của người lãnh đạo mà còn từ khả năng xây dựng một đội ngũ có tinh thần vững vàng, không ngại đối mặt với khó khăn và coi thất bại là bài học. Người lãnh đạo cần phải là người truyền lửa, duy trì sự lạc quan và niềm tin ngay cả trong những thời điểm tăm tối nhất. Họ phải biết cách động viên, hỗ trợ nhân viên vượt qua áp lực, và cùng nhau tìm ra giải pháp. Việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp mà ở đó, sự kiên cường và khả năng học hỏi từ sai lầm được đề cao, là chìa khóa để đội ngũ có thể đứng vững và phát triển trong mọi hoàn cảnh.

Vượt Qua Rào Cản Tư Duy Cũ: Tâm Thế Của Người Tiên Phong

Để thực sự dẫn dắt trong kỷ nguyên kinh tế mới, điều quan trọng nhất là người lãnh đạo phải dám phá bỏ những rào cản tư duy cũ kỹ, những lối mòn đã ăn sâu vào tiềm thức. Cá nhân tôi có dịp trò chuyện với một số founder trẻ, họ kể lại những khó khăn khi thuyết phục các nhà đầu tư truyền thống về ý tưởng kinh doanh mới lạ của mình, những ý tưởng mà đôi khi đi ngược lại hoàn toàn với quy tắc cũ. Ví dụ, một mô hình kinh doanh dựa trên blockchain, hay một dự án phi lợi nhuận nhưng lại tạo ra giá trị kinh tế đáng kể. Sự kiên trì và tầm nhìn là chìa khóa. Người lãnh đạo cần phải là một người tiên phong thực sự, dám nghĩ khác, dám làm khác, và dám chấp nhận rủi ro để thử nghiệm những điều chưa từng có. Điều này đòi hỏi một sự dũng cảm lớn để đối mặt với sự hoài nghi, thậm chí là chỉ trích từ những người đi theo lối mòn. Họ phải có khả năng nhìn thấy tiềm năng ở những nơi mà người khác chỉ thấy vấn đề, và biến những ý tưởng “điên rồ” thành hiện thực. Đây không chỉ là về việc đổi mới sản phẩm hay dịch vụ, mà còn là về việc thay đổi cách chúng ta nghĩ về kinh doanh, về giá trị, và về vai trò của doanh nghiệp trong xã hội. Đó là một cuộc hành trình đầy thử thách, nhưng cũng vô cùng xứng đáng đối với những ai có đủ bản lĩnh để dấn thân.

1. Phá Bỏ Giới Hạn và Chấp Nhận Rủi Ro

Một trong những đặc điểm nổi bật của người lãnh đạo trong kỷ nguyên mới là khả năng phá bỏ mọi giới hạn, không bị trói buộc bởi những quy tắc cũ kỹ. Tôi tin rằng, để đổi mới, chúng ta phải chấp nhận rủi ro. Điều này không có nghĩa là hành động một cách mù quáng, mà là có sự tính toán, dám thử nghiệm những điều chưa chắc chắn. Ví dụ, một số startup ở Việt Nam đã dám đầu tư vào các công nghệ mới như AI để tối ưu hóa quy trình, dù chưa có nhiều tiền lệ thành công. Người lãnh đạo cần phải tạo ra một môi trường mà ở đó, việc thử nghiệm và mắc lỗi được chấp nhận như một phần của quá trình học hỏi và phát triển. Họ phải là người dám đi ngược dòng, thách thức hiện trạng, và tìm kiếm những con đường mới để tạo ra giá trị. Điều này đòi hỏi sự tự tin, khả năng chịu đựng áp lực và một tinh thần không ngừng học hỏi để thích nghi với những thay đổi nhanh chóng của thế giới. Sự dũng cảm để đưa ra những quyết định khó khăn, ngay cả khi chúng không được số đông ủng hộ, là một phẩm chất không thể thiếu.

2. Học Hỏi Liên Tục và Tái Định Hình Bản Thân

Thế giới đang thay đổi nhanh chóng đến mức những gì chúng ta học được hôm nay có thể trở nên lỗi thời vào ngày mai. Chính vì vậy, người lãnh đạo phải là một người học hỏi không ngừng nghỉ, một “learner” suốt đời. Tôi luôn tin rằng, những người thành công nhất là những người không ngừng tìm kiếm kiến thức mới, từ sách vở, khóa học trực tuyến, đến các mối quan hệ xã hội. Điều này không chỉ là về việc tiếp thu thông tin mới mà còn là khả năng “quên đi” những kiến thức đã cũ, những tư duy lỗi thời để tái định hình bản thân và đội ngũ. Lãnh đạo cần phải khuyến khích văn hóa học tập trong toàn bộ tổ chức, tạo cơ hội cho nhân viên được đào tạo, phát triển kỹ năng mới. Họ phải là người chủ động tìm kiếm các phản hồi, lắng nghe những quan điểm trái chiều và sẵn sàng thay đổi. Việc tham gia vào các cộng đồng đổi mới, hội thảo công nghệ, hay mentorship program là những cách tuyệt vời để duy trì sự nhạy bén và tiếp cận những ý tưởng mới. Trong bối cảnh kinh tế mới, chỉ có những người không ngừng tiến hóa mới có thể dẫn dắt và tạo ra sự khác biệt.

Lời kết

Như tôi đã chia sẻ, kỷ nguyên kinh tế mới không chỉ là một sự thay đổi về công nghệ hay mô hình kinh doanh, mà còn là một cuộc cách mạng trong tư duy lãnh đạo. Từ kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ cho đến Web3, mỗi lĩnh vực đều đòi hỏi những phẩm chất khác biệt nhưng cùng chung một kim chỉ nam: đó là sự bền vững, tầm nhìn xã hội, và khả năng thích nghi liên tục. Tôi tin rằng, những người thủ lĩnh dám bước ra khỏi vùng an toàn, dám phá bỏ những rào cản cũ kỹ và đặt giá trị con người, cộng đồng lên hàng đầu mới chính là những người sẽ định hình nên một tương lai thịnh vượng và ý nghĩa cho chúng ta. Đây là một hành trình đầy thử thách nhưng cũng tràn đầy cơ hội cho những ai sẵn sàng dấn thân và học hỏi không ngừng.

Thông tin hữu ích bạn nên biết

1. Tìm hiểu thêm về các mô hình kinh tế tuần hoàn thành công tại Việt Nam thông qua các báo cáo từ Bộ Tài nguyên và Môi trường hoặc VCCI để nắm bắt xu hướng và cơ hội thực tiễn.

2. Khám phá các khóa học trực tuyến về Blockchain và Web3 trên Coursera, edX hoặc các nền tảng giáo dục Việt Nam để cập nhật kiến thức công nghệ.

3. Tham gia các cộng đồng doanh nghiệp xã hội (social enterprise) tại Việt Nam như CSIP (Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Cộng đồng) để học hỏi cách tạo ra giá trị kép: kinh tế và xã hội.

4. Đọc sách hoặc theo dõi các podcast về lãnh đạo thích ứng (adaptive leadership) và tư duy tăng trưởng (growth mindset) để rèn luyện khả năng đối mặt với thách thức và học hỏi từ thất bại.

5. Quan tâm đến các chỉ số ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) khi đánh giá doanh nghiệp, không chỉ giới hạn ở lợi nhuận, để có cái nhìn toàn diện về tác động và tính bền vững.

Điểm chính cần ghi nhớ

Lãnh đạo trong kỷ nguyên kinh tế mới đòi hỏi một tư duy toàn diện và linh hoạt.

Đó là người có tầm nhìn chiến lược về giá trị bền vững và tác động xã hội.

Họ cần khả năng kết nối, xây dựng niềm tin và phát triển cộng đồng.

Sự thích nghi với công nghệ mới như AI, Blockchain và việc đề cao minh bạch, đạo đức là yếu tố cốt lõi.

Cuối cùng, người lãnh đạo phải có tinh thần tiên phong, dám phá bỏ rào cản tư duy cũ và không ngừng học hỏi để dẫn dắt đội ngũ vượt qua mọi thách thức.